Category Archives: Жаназық
Қазақ білсін!
Дәстүрдің озығы бар…
Мойнына бұршақ салу. Ертеде баласы жоқ адамдар мойнына көгеннің бұршағын салып Аллаһ Тағаладан перзент сұрап жалбарынған, жылаған. Мойынға бұршақты бала тілегенде ғана салады.
Атамыз атқа мінбеген бе?..
Ауылдан інім келген. Жылқышы. Жиырма жылдан бері шоқ жұлдыздай шағын ауылдың алты үйір жылқысын бағады. Келген себебі, кәсібіне қажетті ер тоқым, қамшы, жүген-ноқта іздеп жүр екен. Қара шаңырақта отырған кенже баланың қажетіне жарау парыз.
Қазақ білсін!
Дәстүрдің озығы бар…
Көгентүп беру. Малды адамдар жақын туған-туыстарының кішкентай баласына бұзауларының, құлындарының, қозыларының, лақтарының, боталарының бірін атайды. Бұл көгентүп беру. Атаған көгентүбін кейін бермей кету – өнегесіздік, дүние-қоңыздық.
Қазақ батырлары мінген арғымақтар
Әбілхайырдың (1697-1748) бас қолбасшылығымен қазақ әскері 1726 жылы Қалмақ қырылған (Бұланты), 1729 жылы Аңырақай (Балқаш, Ит ішпес, Алакөл) шайқастарында жоңғарларды ойсырата жеңеді.
Қазақ білсін!
Келіндерге берілетін бата
Қазақ келіндерінің ата-енелері мен ақсақалдарға шай құйып, ас-тағам əзірлеп, тік тұрып күтуі қалыпты құбылыс. Сондай кезде, төрде отырған қариялар оларға дəм ұсынады немесе табақтың түбін береді, кейде ішіп отырған шайларын береді. Сол сəтте келін орнынан тұрып, ұсынған дəмді алып, қарияларға иіліп сəлем жасағанда қариялар:
«Жеті қазынамызға жанашыр болайық»
Бурабай баурайында тәуелсіздік мерекесі күніне және жерлесіміз, атақты бүркітші Мәсіп Батырхановты еске алуға арналған «Қансонар-2018» халықаралық турнирі өткізілген болатын. Екі күн бойы зеңгір көкте қыран қалықтап, жалпақ жонда жүйрік тазы жүйткіп, адам айтқысыз қызық-думанға бөленді. Жеті мемлекеттің өкілі тамсана таңырқаған осы шарада жеті қазынамыздың жанашыры болып жүрген Оралбай Әбдікәрімұлымен жолығып, тілдескен болатынбыз.
Көкшенің өнерлі перзенті
Жаңа ғасырды қарсы алған екі мыңыншы жылдардың басы. «Арқа ажары» газетінде жұмыс істеймін. Редакция Астанада. Біз Көкшетаудағы тілшілер қосынындамыз. Кешкі мезгіл. Бір шұғыл тапсырма болды да, әлі үйге кетпей, кабинетімде отырғанмын. Қолында сөмкесі бар әдеміше мұртты кісі кіріп келді. Өңі аққұба, толықтау. Жасы шамамен алпыстың маңайында. Бұрын көрмеген адамым. Мені дәлізде «біреу бар ма, жоқ па?» деп бөлмелерді қарап жүріп тауып алса керек. Сәлем беріп, «жоғары шығыңыз» деген соң, жақын тұрған орындыққа жайғасып, жөнін айта бастады.
Мәңгілікке жол тартқан
Атбасар қаласында аса көрнекті жазушы Ілияс Есенберлиннің туған күніне орай, аяулы жерлесімізді еске алуға арналған салтанатты митингі өтті.
Қазақ батырлары мінген арғымақтар
Нарқызыл
Абылай туралы тарихи жырларда 15 жасар Абылайға Бөгенбайдың бата беріп, астындағы Нарқызыл атын сыйлайтыны айтылады.
Сондағы Бөгенбайдың айтқан сөзі:
«Жылқының тұлпары еді Нарқызылым»,
Қазақ білсін!
Қыздарға берілетін бата
Қазақ халқы қыздарының ақылына көркі сай, өнерлі де білімді, іскер де ісшең болып есеюін тілеп, аузы дуалы, қасиетті қарттардың ықылас-баталарын алып отыруды өте бір игілікті іс деп қарап, қыздарына ұлағатты кісілерден бата алып отырған. Сондай кезде қадірменді қарттар қыздың ата-аналарының талап-тілегі бойынша:
Қазақтың ғұламалары
Көрнекті қазақ ғалымы, тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақ ССР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері, республика Ұлттық Ғылым академиясының академигі Манаш Қозыбаевтың өмірден өткеніне де он алты жылдан асыпты. Біздің мемлекетіміздің тарихына зор үлес қосқан небір белгілі тұлғалардың есімдерін біз осы ғалымның арқасында естіп білдік. Оның еңбектері қазақстандық патриотизм сезіміне тәрбиелеп, ұлтаралық
Қазақ білсін!
Балам адамгершілікті, өнер-білімді болса екен, өз құрбыларынан оза шауып, Отаны мен халқының қалаулы азаматы болса екен, –
деп, жатса-тұрса жар құлақтары жастыққа тимейтін ата-аналар балалары ес біліп, өнер-білімге талпына бастаған кезде ауылдағы қадірлі, өнерлі қариялардың бірін үйлеріне шақырып: «Мына балаңызға батаңызды беріңіз, жолыңызды ұстап, арман-мұратыңызды жалғастырсын», – деп, балаларына бата сұрайды. Осы кезде батагөй қариялар:
Мектеп музейі
Атбасар ауданындағы Есенгелді орта мектебінің музейі 1995 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Осы уақыттың ішінде ауыл және өлке тарихы туралы көптеген құнды мұрағаттар жинақталып, жас ұрпақтың бойында отансүйгіштік, туған жер мен елге деген сүйіспеншілік сезімін орнықтыруға қызмет етуде.
Қазақ ойшылдары иман турасында
Иман ұғымы әр қазаққа етене жақын және таныс. Бата берілсе, ақсақалдар «Алла тағала тіріге береке, өліге иман берсін» деп жатады, ал жақыны қайтыс болған адамға «Марқұмның иманы жолдас болсын, иманды болсын» деп көңіл айтылатыны белгілі. Демек, иман пенденің Жаратушысы алдындағы ең үлкен байлығы, қияметтегі азығы. Ал, біз осы сөздің мағынасын қаншалықты жақсы түсінеміз, міне сол туралы бүгін ой жүгіртсек және иман түсінігін саралап, ойшылдарымыздың қаламынан шыққан еңбектеріне үңілсек.
Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ: Ұлы даланың ұлы есімдері
Көпшіліктің санасында тарихи үдерістер, негізінен, тұлғаландыру сипатына ие болатыны белгілі. Көптеген халықтар өз елінің ерекше елшісі сынды ұлы бабаларының есімдерін мақтан тұтады. Мысалы, өткен дәуірлердегі Тутанхамон, Конфуций, Ескендір Зұлқарнайын, Шекспир, Гете, Пушкин және Джордж Вашингтон сияқты дүние жүзіне белгілі тұлғалар бүгінде «өз мемлекеттерінің» баға жетпес символдық капиталы саналады әрі сол елдердің халықаралық аренада тиімді ілгерілеуіне септігін тигізіп отыр.
