Елбасының «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы аясында атқарылған шаралардың нәтижесінде Ақмола-Көкшетау өңірлері бойынша киелі орын санатына Оқжетпес шыңы да енді. Жазушы Сәбит Мұқановтың «Ботакөз» романының басты кейіпкері Ботакөздің Асқар мен Амантайға осы Оқжетпес шыңында жолыққаны туралы баяндалады. Жалпы, Оқжетпес атауы қайдан шыққан?

Қазақтың ұлы ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ, ағартушы Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі Мұхаммед Қанафия) 1835 жылдың қараша айында Құсмұрын бекетінде қазіргі Қостанай облысы Сарыкөл ауданындағы Күнтимес ордасында (қыстауында) атақты аға сұлтан Шыңғыс Уәлиханов отбасында дүниеге келген.

Қазақ қашанда қыз баланы тәрбиелеу арқылы ұлтты тәрбиелеуге болады деп есептеп, ақ маңдай аруларымыздың тәрбиесіне ерекше мән берген халық. Қазақтың намысы – ару қыздар. Ал, сол қыздарымызға ең алдымен, бой жетіп уақыты келгенде ана болу жарасады. Қазір аналар балаға бесік жырын, ал, әжелер ертегі айтудан қалды. Ал, оны естімей өскен ұрпақтың ұлттық рухы қайдан биік болсын?! Кеше ғана тойын дүркіретіп өткізіп, бірін-бірі сүйіп қосылған жастар өмірдің қиындықтарына төзбей, ажырасуға әзір тұрады.

Шаштың әдемі көрінуін қыздар қауымы ең басты назарда ұстайды. Қанша күтім жасағанымызбен, шаш жиі түседі. Шаштың түсуі сыртқы факторлардан және адам ағзасының ішкі мүшелері әлсіздігінен де тууы мүмкін.

Мектеп оқушыларының күзгі каникулы кезінде ауылдан қонақ келген. Жетінші сыныпта оқитын бозбала. Үлкен ағайдың немересі, ет жақын туыс. Қалаға келуі тұңғыш рет. Сөйлегені қызық, түйеден түскендей дүңк ете түсіреді. Мейманның құрметіне шағын дастархан жайылған.

►Өз-өзіңізді жақсы көріңіз. Сонда өмір сүру әлдеқайда жеңіл болады.
►Бірге жүрген қыздардың бәрі әрқашан қасыңыздан табыла бермейтінін ұмытпаңыз.

«Баурайыңда сексен көл, иісің жұпар аңқиды-ау» деп ақын жырға қосқан Бурабай өңірі көркем табиғатымен, көрікті жерлерімен ғана емес, тарихи, оның ішінде киелі орындарымен де аты шыққан шежірелі өлке. Шабақты көлінің жағасында Абылай хан 48 жыл ордасын құрған Ханның қызыл ағашы деп аталатын жер бар. Кенесары хан жорықтан оралғанда демалатын табиғаттың көркем туындысы – Кенесары үңгірі, Абылай ханды құлдықтан босатқан Ораз құлдың бұлағы – бәрі де курортты аймақтың шежірелі өткенінен сыр шертетін тарихи орындар.

Арыстан бап Тұран даласына келгенде оны ешкім танымапты. Киімі тозып, алба-жұлбасы шыққан еді. Темір етігі теңгедей, темір таяғы тебендей болыпты. Түрінен шошып, ел-жұрт үйіне қондыруға қорқады екен. Көп қайыршының бірі деп ойлапты. Арыстан бап Ұлы Даланы аралап, талай шаһарды шарлапты. Көбіне далада қонады екен. Оның қонып, түнеген жері қадым жайға, қасиетті орынға айналады.

Атадан балаға мирас болып келе жатқан бата-тілектер – ғибрат үлгісіне айналған тағылымы мол асыл қазынамыз. Ол адамзат рухына серпіліс беретін имандылықтың негізі дер едім. Себебі, батаның бастауы – дұға, бойы – ғибрат, өзегі –тілек, қалыбы – тәрбие, негізі – сенім. Ал сенім адамды ешқашан өлтірмейді. Дұға қазаның ауырлығын жеңілдетсе, бата адамға үміт беріп, тағдырына оң әсер етіп, ғұмырын ұзартады. Бата – ақыл-кеңестен тұратын бабалар ғибраты мен ғұрпы десе де әбден болады.

Сапар-жорық батасы

Жат жұрттан теперішті көп көріп, əккі жау, айлалы дұшпаны аяғынан көп шалған қазақ халқы сапарға, жорыққа аттанар алдында бауыр-туыс, ел-жұртын жиып, ақсақалдары мен аузы дуалы білікті кісілерінен міндетті түрде бата алуды дағдыға айналдырған. Бұл сол қариялардың айтқаны келіп, сапарым оң, жорығым сəтті болса екен деген игі тілек негізінде қалыптасқан. Мұндайда батагөй қариялар:

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында Ақмола облыстық ардагерлер кеңесінің ұйымдастыруымен бата беру дәстүрін дәріптеу мақсатында өңірімізде алғашқы рет облыстық «Батагөйлер сайысы» болып өтті. Даналық дәстүріміздің дара үлгісін көрсеткен сайыста бақ сынаған батагөй қариялардың ішінде 89 жастағы Бұланды ауданынан Ермек Қаратаев есімді ақсақал да өз өнерін ортаға салды.