Жоғары оқу орнының оқытушысы ретінде Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған барлық Жолдауын жіті қадағалап отырамын. Биылғы Жолдау да менің назарымнан тыс қалмады. Мұны кәсіби қызметімнің ерекшелігіне байланысты ғана емес, сонымен қатар, өз елінің азаматы, патриоты ретіндегі міндетім деп санаймын.
Президенттің 2018 жылғы жиырма бірінші Жолдауы – ерекше құжат, оның бірегейлігі Төртінші индустриялды революция жағдайында ел мен жалпы қоғамның дамуының негізгі бағыттарын айқындайды. Сонымен бірге, Нұрсұлтан Назарбаев елімізді әлемдік көшбасшылар қатарына шығару үшін Қазақстанды жаңғыртудың нақты бағдарламасы болып табылатын 10 негізгі міндетті нақты анықтады.
Осы міндеттерді орындау, ең алдымен, барлық 10 тапсырманы шешудің негізі болып табылатын адами ресурстардың, адами капиталдың сапасын арттыруды қамтамасыз етеді. Сондықтан, Президент «Адами капитал – жаңғыру негізі» Жолдауының жетінші міндетін «қоғамның барлық аспектілерін жаңғыртудың негізі» деп атады. Бәлкім, осы тапсырманы нақтылау көлемі жағынан бүкіл Жолдаудың үштен бір бөлігін құрауы кездейсоқтық емес шығар.
Адами капиталдың дамуындағы ең маңызды буын – білім беру. Ол қазіргі уақытта тез жаңартылып, технология мен өндіріс процестерін цифрландыру фактісі бойынша ерекше маңызға ие. Сондықтан, «Барлық жастағы азаматтарды қамтитын өзінің озық білім беру жүйесін құруды жеделдету қажет», – деді Елбасы.
Жолдау мұғалім мамандығының беделін арттыру қажеттігіне баса назар аударады, оның жұмыс сапасы бүкіл білім беру жүйесінің жетістіктерін айқындайды. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің басты бағыттарының бірі – бәсекеге қабілетті, құзыретті және шығармашылығы жаңа формациядағы мұғалімдерді даярлау.
Мұғалімдерді даярлауда перифериялық университеттер өңірдің экономикалық ерекшелігіне назар аударуы тиіс. Біздің Ақмола облысының экономикасының басым бөлігін ауыл шаруашылығы қамтитын болғандықтан, педагогикалық бейіндегі түлектер ауылда жұмыс істеуге бағытталуы тиіс. Облыстың ауылдық мектептерінің көпшілігі шағын. Осыны ескере отырып, қос мамандықты мұғалімдер дайындау қажет. Кезінде педагогикалық институттар қосарланған мамандықтар бойынша мұғалімдер даярлаған болатын. Мысалы, Петропавл педагогикалық институтында өткен ғасырдың 60-жылдарында бес жыл оқу мерзімі мен тарих және филология, физика-математика, жаратылыстану-география мамандықтары бойынша оқытушылар даярланды. Мүмкін бұл тәжірибені қайта жандандыру керек шығар.
Маған, ғалым ретінде, Президенттің «Білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы өзгерістерге бейімделу және жаңа білімді игеру қабілеттілігін дамыту болуы тиіс» деген сөзі жаныма жақын.
Осыған орай, Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінде білім деңгейін заманауи талаптарға сәйкес келтіру үшін көп жұмыс атқарылып жатқанын атап өткім келеді. Университетімізде үздіксіз білім беру жүйесі құрылған. Қазір аталған оқу орнында бакалавриат, магистратура және докторантурадан тұратын мамандар даярлаудың көп деңгейлі құрылымы жұмыс істейді.
Қазіргі заманғы білім беру технологиялары негізінде білім беру үрдісін жаңғыртуға, мамандар даярлау сапасындағы ғылыми-педагог кадрлардың әлеуетін нығайтуға ерекше көңіл бөлінеді. Материалдық-техникалық базаны нығайту мақсатында физикалық, химиялық, техникалық және ауыл шаруашылығы зертханалары жаңа ғылыми-өндірістік кешендермен жабдықталды.
Жетінші тапсырмада Президент тағы бір жанашырлық өзекті мәселеге тоқталды. Бұл – мемлекеттік тілдің тағдыры. Сондықтан, Нұрсұлтан Әбішұлы: «Егер біз қазақ тілі ғасырлар бойы өмір сүргенін қаласақ, оның ауыр терминологиясын қайта жаңғыртуымыз қажет. Дегенмен соңғы жылдары әлемдегі 7000-нан астам белгілі және жалпы қабылданған терминдер қазақ тіліне аударылды» деп атап көрсетті. Шындығында, «футбол» сөзін «аяқдоп» немесе «фортепианоны» «күйсандық» және тағы басқа сол сияқты сөздерді аударудың қандай қажеттілігі бар.
Жоғары оқу орнының оқытушысы ретінде маған Жолдауда көрсетілген жоғары оқу орындарының академиялық еркіндігін заңнамалық тұрғыдан бекіту қажеттілігі, шетелдік менеджерлерді тарту арқылы мұғалімдерді қайта даярлау сияқты мәселелер жақын және түсінікті.
Қорытындылай келе, Елбасының «Біздің қоғамның идеалы озық және жаһандық пікірі бар, өзінің тарихын, тілін, мәдениетін білетін және қазіргі заманға сай көп тілді игерген қазақстандық азамат болуы тиіс» деген сөзіне тоқталғым келеді. Осыған байланысты біздің ұжым, Отан тарихы кафедрасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы шеңберінде алдағы жылдарға алты ғылыми-зерттеу жобасын ұсынды. Тарихи-публицистикалық жанрда жазылған кітапты жарыққа шығару мақсатымен «Ақмола облысының тарих және мәдениет қайраткерлері» деген тақырыпты зерттеуді бастадым.
Қадыржан ӘБУЕВ,
тарих ғылымдарының докторы, профессор,
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
