Ақмола облысындағы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы коммерциялық емес акционерлік қоғамының жер кадастры және жылжымайтын мүлікке техникалық сараптама департаменті директорының міндетін атқарушы Сұңқар Сағынбековпен жүргізілген сұхбатты оқырмандар назарына ұсынып отырмыз.
– Сұңқар Тілепалдыұлы, дәл бүгінгі күні облысымыздағы сіз басшылық жасап отырған департаменттің басты мақсаты қандай?
– Орынды сұрақ. Ақмола облысының жер кадастры және жылжымайтын мүлікке техникалық сараптама департаменті мемлекеттік корпорацияның құрылымдық бөлімшесі болып табылады. Оның мақсаты – алдымен мемлекеттік жер кадастрын жүргізу, жер сапасы мен санын есепке алу, жерге мемлекеттік кадастрлық бағалауды жүзеге асыру, жерге орналастыру жобаларын дамыту, жер учаскелері үшін сәйкестендіру құжаттарын дайындау және беру, жер кадастры бойынша ақпараттық қызметтер мен жылжымайтын мүлікті мемлекеттік техникалық байқау және жылжымалы мүліктің кепілін тіркеу мен ол туралы ақпараттық қызметтер беріп отыру. Елбасының бағдарламасындағы негізгі қадамдардың бірі – «Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаларды жүзеге асыру бойынша нақты қадамдар» атты «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының құрылуы болды. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 39 қаулысымен «Халыққа қызмет көрсету орталығы», «Жер кадастры ғылыми-өндірістік орталығы», «Жылжымайтын мүлік орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорындарын біріктіру және қайта құру жолымен «Азаматтарға арналған үкімет» коммерциялық емес акционерлік қоғамы құрылғаны да белгілі. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы коммерциялық емес акционерлік қоғамы жеке және заңды тұлғаларға «бір терезе» қағидаты бойынша мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы қызметті жалғыз жеткізуші. Әрі мемлекеттік қызмет көрсету сапасына үлкен көңіл бөледі. Сонымен қатар, Мемлекеттік корпорация қызметінің негізгі көрсеткіші азаматтарға қызмет көрсету деңгейін көтеру, халыққа көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің ашықтығын, адамдардың және бизнестің мұқтаждықтары мен мүдделеріне жауаптылығын арттыру болып табылады.
– Олай болса, департаменттің қызметіндегі негізгі басымдықтар қандай?
– Департаменттің қызметіндегі басым бағыттардың бірі мемлекеттік қызмет көрсетуде сыбайлас жемқорлық пен құқық бұзушылықтар тудыратын себептер мен жағдайларды болдырмау және оны жою болып табылады. Сонымен, тапсырыс берушілер мен тікелей орындаушылар, департаменттің бэк-офисінің қызметкерлері, жұмыстар мен қызметтерді орындау кезінде кез-келген байланыстар алынбайды.
Сонымен қатар, барлық аудандық бөлімшелер және қалалық, сондай-ақ, департаменттің өзінде, бенефициарларды кедергісіз қызмет көрсетуге арналған фундаменттік қызмет көрсетіледі, бұл тапсырыс берушілерге құжаттарды ресімдеу кезінде сараптамалық көмек пен сараптамалық кеңестер алуға мүмкіндік береді.
– Бүгінде департаменттегі адам саны қанша, көлемі қандай және оның құрылымдық бөлімшелері бар ма?
– Әлбетте, департаментте бүгінгі күнге дейін 283 адам қызмет атқарады. Оның Көкшетау және Степногорск қалалары мен 17 ауданда құрылымдық бөлімшелері бар.
– Олай болса, қазіргі таңда департаментте қандай композитивті қызметтер көрсетіледі?
– Қазіргі кезде біздің департамент мемлекеттік қызметтерді кешенді көрсетудің үш түрін ұсынады, яғни, бір өтініш қағидаты бойынша: жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау, кейін жер қатынастары бөлімшелерінің бағалау құнын бекіту. Сондай-ақ, композитті жүзеге асырғанға дейін жеткізудің уақыты 10 жұмыс күнінен бастап кадастрлық (бағаланған) бағаны анықтауға және құны бекітілгенге
3 күн қалғанша. Тағы бір айтарым, кадастрлық (бағалау) құнын анықтау үшін 5 жұмыс күні және құнын бекіту үшін 3 күн қажет. Одан әрі жерді басқару жобасын әзірлеу және оны жер қатынастары бөлімімен бекіту керек. Композитті жүзеге асырғанға дейін жер жобаларын дамыту мерзімі 30 күннен 60 күн аралығында және жер жобасы 7 күнге бекітуге беріледі. Орындалғаннан кейін жер жобаларын дамыту мерзімі 20-дан 30 күнге дейін, ал, жер жобасын мақұлдау – 7 күнге белгіленеді. Соңында жер учаскесіне сәйкестендіру құжаттарын дайындай отырып, кейін әділет органдарында құқықтарды тіркеу жүргізіледі.
– Департамент бұдан басқа қандай коммерциялық қызметтер көрсетеді?
– Дұрыс айтасыз, департамент топырақ және геоботаникалық зерттеу, топырақтың құнарлығын анықтау, сертификаттау, топырақ материалдарын жаңарту, жерге орналастыру, мемлекеттік жер есебін жүргізу, мониторинг жүргізу, мемлекеттік жер кадастрын және мемлекеттік органдар үшін ақпарат беру, жер кадастрының жағдайларын сканерлеу сияқты жұмыстарды орындайды. AIS GZK жүйесінің кіші жүйелерімен қоса, жыл сайын мемлекеттік органдардың сұрауы бойынша мемлекеттік жер кадастры туралы ақпарат беру үшін үлкен жұмыстар атқарылады.
– Осы орайда, департамент өз қызметінде қандай мемлекеттік органдармен өзара әрекеттеседі?
– Жер кадастры және жылжымайтын мүлікке техникалық сараптама бөлімі өз қызметінде облыстың жергілікті атқарушы органдарымен тығыз байланыста жұмыс істейді. Департаменттің қызметкерлері даулар туындаған кезде мемлекеттік органдардың, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы органдардың өтініші бойынша сараптама жұмыстарына тартылады.
– Тағы бір сұрақ, жылжымайтын мүлік нысандарын техникалық байқау саласында қандай өзгерістер орын алуда?
– 2017 жылдың мамыр айында «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 18-бабына жылжымайтын мүлікті бастапқы техникалық тексеруден бас тарту туралы өзгерістер енгізілді. Енді жаңадан құрылған жылжымайтын мүлік бойынша мемлекеттік техникалық бақылау жүргізілмейді және техникалық паспорт жасалмайды. Белгілі болғандай, жылжымайтын мүлікті техникалық зерттеу ақпараттық жүйедегі құқықтық кадастрға сәйкес жүзеге асырылатын осы жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеудің алғышарты болып табылады. Жаңадан құрылған жылжымайтын мүлік туралы ақпаратты құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне енгізу үшін ең аз құжаттар саны азайтылды, енді нысанды пайдалануға беру актісін, жер учаскесіне арналған сәйкестендіру құжатын және тиісті өтінішті ұсынса жеткілікті. Ғимараттар мен құрылыстарды жаңадан құрылған жылжымайтын мүліктерге сәйкестендіру және техникалық ақпараттар құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне құрылғыны пайдалануға беру актісі негізінде енгізіледі және ол бір жұмыс күнінен кешіктірілмейді.
– Сұңқар Тілепалдыұлы, соңғы сұрақ, жаңадан құрылған жылжымайтын мүлік нысанының иесі техникалық паспортты тапсыра ала ма?
– Әрине, заңда аталмыш құжатта қамтылған сәйкестендіру және техникалық ақпарат арасындағы сәйкессіздіктерді бір жүйеге келтіру үшін, жаңадан құрылған жылжымайтын мүліктің нақты деректерімен қабылдау актісінде құқық иеленуші мұндай келіспеушіліктерді анықтау үшін мемлекеттік корпорацияға өтініш беруге құқылы. Келіспеушіліктерді айқындау мемлекеттік техникалық байқаудың нәтижелері бойынша жүргізіледі, оның қорытындысы техникалық төлқұжатты қолдану арқылы сәйкестендіру және техникалық ақпараттардағы сәйкессіздіктерді белгілеу үшін жасалады. Егер қайта құру, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау нәтижесінде техникалық және сәйкестендіру сипаттамалары
өзгерсе, ғимараттар мен құрылыстарды мемлекеттік техникалық байқау бұрынғы режимде жүзеге асырылады, техникалық паспорт зерттеу нәтижелеріне сәйкес құжатталады, онда анықталған өзгерістер көрсетіледі.
Әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 30 елдің қатарына енуі жөніндегі Мемлекет басшысының тапсырмаларын ескере отырып және Ақмола облысындағы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының филиалы – «Мемлекеттік сараптама» КДҚ филиалы Қазақстан Республикасының жер қойнауының және жылжымайтын мүлікке техникалық сараптама жүргізуді сапалы әрі ширақ жүзеге асыру үшін барлық күш-жігерін жұмсайтын болады.
– Сұңқар Тілепалдыұлы, бүгінгі жер кадастры туралы жан-жақты берген келелі сұхбатыңызға рахмет.
Сұхбатты жүргізген
Асылай ҚАДЫРҚЫЗЫ.
