–Медициналық сақтандыру бойынша қандай клиникалар жұмыс істейтінін қайдан көре аламын? Мен өзім емделетін клиниканы таңдай аламын ба?
–Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру бойынша медициналық қызмет көрсететін медициналық ұйымдардың тізімімен Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының ресми сайтында танысуға болады. Әркімнің дәрігер мен емхананы еркін таңдауға құқығы бар. Тіркеу науқаны кезінде медициналық мекемені жылына бір рет еркін таңдау құқығы бойынша, сондай-ақ, егер адам тұрақты немесе уақытша тұратын, жұмыс істейтін немесе оқитын жерін ауыстырса, басқа елді мекенге көшсе немесе өзі жататын емхана қайта ұйымдастырылса ауыстыруға болады.
–Коронавирустық инфекциядан кейін оңалтудан өткім келеді. Ол үшін не істеу керек?
–Ең алдымен, өзіңіздің отбасылық дәрігеріңізге хабарласыңыз. Емханадағы дәрігер оңалту дәрігерінің немесе мультидисциплинарлық топтың кеңесіне жолдама береді. Олар жағдайды бағалайды және қалпына келтіру шараларының қажетті курсын таңдайды. Олар тыныс алуды қалыпқа келтіруге, асқынуларды азайтуға, өмір сүру сапасын арттыруға және мазасыздық пен депрессия белгілерін жеңілдетуге бағытталған. Көрсетілімдер болған кезде оңалтудан үйде емделген және медициналық ұйымдарға жүгінбеген азаматтар да өте алады. Олар үшін әрекеттер алгоритмі бірдей.
Медициналық оңалту функционалдық бұзылу дәрежесіне байланысты стационарлық және амбулаториялық жағдайда да жүргізілуі мүмкін.
–Мен декреттік демалыстамын. Менің балам міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) бойынша қызмет ала алады ма?
–Балалар азаматтардың жеңілдікті санатына жатады. Олар үшін жарналарды мемлекет ай сайын аударады. Балалар үшін МӘМС пакетіне: профилактикалық тексерулер, мамандардың кеңестері, созылмалы аурулар кезінде динамикалық бақылау, стоматологиялық және диагностикалық қызметтер, мамандандырылған көмек, созылмалы аурулардан кейін медициналық оңалту кіреді.
–Мен ресми түрде жұмыс істемеймін. Кіші ұлым 2 жаста. Мен үшінші жыл бойы гипофиздің микроаденомасы бар эндокринологтың есебінде тұрмын. Биыл мен контрасты затты енгізе отырып, МРТ өтуді қалаймын. Бұл процедура маған тегін бола ма? Бұғандейін мен әрдайымақылытексеруденөттім.
–Иә, сіз азаматтардың жеңілдікті санатына жататындықтан, сіз бұл процедурадан тегін өте аласыз. Ол үшін отбасылық дәрігерге қаралу және жолдама алу қажет. Оның «контрастпен» деген түсіндірмесі болуы маңызды.
–Дәрігер маған МРТ-ға жолдама берді, бірақ, барлық күндер, бос емес, менің кезегім бір айдан кейін келеді. Неліктен қызмет алу үшін ұзақ күту керек?
–Бейінді мамандардың қабылдауы және диагностикалық қызметтерді алуды күтудің ең ұзақ мерзімі – 10 күн, шұғыл көрсетілімдер кезінде – екі күн. Егер жазбаны кешірек мерзімге тағайындаса, пациент МӘМС бойынша МРТ жүргізетін басқа медициналық ұйымға жүгінуге құқылы. Қызметті алғаннан кейін Қордың төлем жүйесінде бірлесіп орындау шарты автоматты түрде жасалады.
–Мен жүктімін, тіс ауруы алаңдатады. МӘМС бойынша емделуден өтуге бола ма, егер солай болса, оның тәртібі қандай?
–Иә, өтуге болады. Стоматологиялық көмек алу үшін МӘМС бойынша қызмет көрсететін стоматологиялық клиникаға жүгіну қажет. Сіз олардың тізімін Әлеуметтік медициналық сақтандырусайтынан таба аласыз. Бұл ретте, емханадан жолдаманың болуы міндетті емес. Жүкті әйелдерден басқа шұғыл көмек – тіс жұлу және химиялық пломба орнату – 18 жасқа дейінгі балаларға, Ұлы Отан соғысы қатысушыларына, 1, 2, 3 топтағы мүгедектерге, «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған көп балалы аналарға, атаулы әлеуметтік көмек алушыларға, жасына байланысты зейнеткерлерге көрсетіледі.
Жоспарлы көмек жүкті әйелдерден бөлек, балаларға да қолжетімді. Ол мыналарды қамтиды: жансыздандыру, пломба салу, терапиялық қабылдау, пульпитті емдеу, периодонтитті емдеу, толық функционалдық қалпына келтіру анатомиялық нысанын тіс кезінде гипоплазиясы, флюорозе.
–Айтыңызшы, балаларға арналған тегін дәрі-дәрмектердің тізімін қайдан табуға болады?
–Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 29 тамыздағы №666 бұйрығымен бекітілген тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру бойынша тегін қолжетімді дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесі. Оны «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінен табуға болады.
–Онкодиспансерде есепте тұрмын, жақын арада жоспарлы тексерістен өтуім қажет, тегін өте аламын ба? Жұмыс істемеймін, МӘМС жарнасын төлемеймін.
–Онкодиспансерде есепте тұрған пациенттерді динамикалық бақылау тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі шеңберінде жүргізіледі. Тиісінше, ауру бойынша жоспарлы тексеруден өту үшін МӘМС жүйесіндегі сақтандырылу мәртебесі талап етілмейді.
–3 айлық балам өзін нашар сезінеді, бірақ, температура жоқ. Дәрігерді үйге шақыруға құқығымыз бар ма?
–Бес жасқа дейінгі балаларға, жүкті және босанған әйелдерге денсаулық жағдайының кез келген нашарлауы кезінде үйде қызмет көрсетіледі. Сіз медицина қызметкерін жұмыс күнінің аяқталуына кемінде 2 сағат қалғанда шақыруыңыз керек, бұлай болмаған жағдайда оның қызмет көрсетуге уақыты жетпей қалуы мүмкін. Симптомдарға байланысты учаскелік медбике немесе дәрігер келеді.
–Мен жеке кәсіпкермін, МӘМС үшін жарна төледім және байқаусызда қажетті сомадан артық соманы аударып жібердім. Қаражатты қайтаруға бола ма?
–Қате немесе артық төленген қаражатты қайтару үшін «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына жүгініп, тиісті өтініш жазып, төлем туралы түбіртек немесе чек ұсыну қажет. Содан кейін сіз қате жіберілген айлар үшін жарналарды қайта төлеуіңіз керек.
Венера ТАЛҒАТҚЫЗЫ,
«Арқа ажарының» өз тілшісі.
