Айтайын дегенім…
Елімізде соңғы жылдары мемлекет тарапынан берілетіні аздай, ведомстволық және жеке ұйымдардың өз орден, медальдарын оңды-солды таратып жатқаны халықтың осы марапат дегенге сенімін жоғалтып болды. Жалпы, елімізде 10 орден, 4 медаль, 4 ресми атақ бар, ал, ведомстволық наградалар 200-ге жуық болса, жеке ұйымдардың орден-медальдарында тіпті, есеп жоқ. Оның үстіне, құны 50-60 мың тұратын медальдар мен атақ-даңқтарды тарататын қоғамдық ұйымдар мен қорлар осыны бизнес көзіне айналдырып алған. Әйелдердің қалта тойында салпыншақ таратқандай беріліп жатқан құны жоқ медальдарда есеп жоқ.
Осылай марапаттың қадірін кетіріп, шашып жатқан «атақ-даңқтарға» тоқтау салатын заң жобасын әзірлеп, осыған тыйым салатын уақыт жетті. Ол үшін наградаға сараптама өткізіп, оның қолданылу шарттарын негізге алатын ереже әзірлеу керек. Жалпы, награда қандай азаматқа берілуі керек деген сауалдың басын ашып алу қажет. Оның біріншіден, отбасы, өз ортасында, елге сыйлығы, адамгершілігі және еңбекте қандай жетістіктерге жеткені сараптамадан өткізіліп, сонымен қатар, елге, қоғамға сіңірген еңбегі ескеріліп барып ұсынылуы керек. Халық кімнің кім екенін жақсы біледі, әрі әділ бағасын да бере алады.
Өткен жылдары «ауырдың астымен, жеңілдің үстімен» жүрген, аудандық әкімдікте туысы отырған біреудің осындай жолмен медаль алып, оны тойлап жүргенін де көрдік, бірақ, не үшін алғанын ешкім білмеді, тек көпшілік наразылығын білдірсе, кейбіреулер бастарын шайқап күлді де қойды. Мұндай жағдай бір жағынан күлкілі болса, екінші жағынан жергілікті әкімдікте отырғандардың жауапсыздығынан халықтың үкіметке деген сенімін жоғалтады.
Награда дегенде Желтоқсан көтерілісінде болған мына бір оқиға еске түседі. Көтерілісті басқа республикалардан келген сансыз әскердің күшімен басып-жаншығаннан кейінгі марапаттау рәсімінде Қырғызстанның жасағының қатарындағы жауынгерге медаль ұсынғанда «Халықтың қанымен келген медальдың маған керегі жоқ» деп бас тартқан екен. Қырғыз бауырымыз бас тартқан әділетсіз медальдан өз қазағымыз бас тартпаған көрінеді… Сол сияқты осы медальды алып тұрған пенде «қандай еңбегім үшін алып тұрмын» деп ойланды ма екен, әй, қайдам?! Мұндай жалған наградалар оның құнын кетіріп қадірін қашырады, әрі халықтың сеніміне селкеу түсіріп сенімнен айырады.
Сондықтан, адал еңбек етіп, еліміздің дамуына елеулі үлес қосатын ұрпақ тәрбиелейміз десек, ондай жандарды ынталандыру үшін марапат та лайықтыларға берілсе игі.
Амантай БЕЙСЕКЕЕВ.
Біржан сал ауданы.
