18 шілдеде “Bolashaq Saraiy” – де Ақмола облысы білім басқармасының басшысы Бейбіт Жүсіповтың қатысуымен халықты жұмыспен қамту, еңбекті қорғау және әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша Еуропалық Одақтың сараптамалық орталығы болып табылатын “SociEux+” еуропалық Қорының сарапшыларымен Ақмола облысында интернаттық мекемелерді трансформациялау бойынша пилотты іске асыру және кәсіби асырап алушы отбасыларды енгізу мәселелері бойынша кездесу өтті.
Іс – шараның мақсаты-жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған интернаттық мекемелерді трансформациялау процесінде қабылдаушы отбасылармен жұмыс істеу бойынша жедел басшылық ету негіздері бойынша талдау жүргізу және ұсынымдар әзірлеу.
Кездесу шеңберінде сарапшылар облыстағы әлеуметтік қамсыздандыру және балаларды күту жүйесімен танысты, балаларды күту туралы құқықтық ережелерді зерделеді, патронаттық тәрбиенің еуропалық моделдерімен және Хорватияның балалар мекемелерін институционализациялау мен трансформациялау процесіндегі тәжірибесімен таныстырды.
Бүгінде бүкіл әлем әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және балаларға теріс әсер ететіндіктен балалар үйлерінің жабылуы туралы ойлануда. Балаларды балалар үйіне орналастыру отбасы құрылғысымен ауыстырылуы тиіс себептер Қазақстанда да, шетелде де көптеген зерттеулерде көрініс тапқан. Зерттеулер көрсеткендей, балаларға арналған мемлекеттік мекемеде тұрған әрбір екінші бала зорлық-зомбылыққа ұшырайды. Отбасында тәрбиеленетін құрдастарымен салыстырғанда балалардың психологиялық, психикалық және физикалық дамуының кешігуі балалардың балалар үйінде өмір сүруінің жағымсыз салдарының бірі болып табылады.
Ұйымдастырушылар атап өткендей, “АНА ҮЙІ” ҚҚ ҚР – дағы Бала құқықтары жөніндегі уәкіл Аружан Саинмен бірге әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және жыл сайын балалар үйіне түсетін балалардың санын азайту бойынша жоспарлы жұмыс жүргізуде.
2013 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін “АНА ҮЙІ” ҚҚ ел өңірлерінде жаңа туған нәрестемен өмірлік қиын жағдайға тап болған аналарға көмек көрсететін, оларға тұрғын үй, тамақтану, медициналық қызмет көрсету және психологиялық көмек ұсынатын 21 Аналар үйін ашты. Бұл барлық жұмыс баланы туған анасымен қалдыру мақсатында жүзеге асырылады. Соңғы 9 жыл ішінде аналар үйлерінің арқасында 5592 бала балалар үйіне түспеді және балалардан 69% бас тартудың алдын алды.
Қор мұнымен тоқтап қалмай, жаңа бағыттарды: бала асырап алу жөніндегі ұлттық агенттік пен балалар үйлерін отбасын қолдау орталықтарына айналдыру жөніндегі “Балажан” жобасын дамыта бастады. Қор қызметкерлері бала үшін ең жақсы орын — бұл отбасы екеніне сенімді. Соңғы бағыт барлық халықаралық қауымдастықты таң қалдырды.
“Хорватияда соңғы 15 жылда кәсіби отбасыларға ерекше көңіл бөлінуде және осы күнге дейін балалар үйлерінің кәсіби патронаттық отбасыларға көшуіне байланысты реформалар жүргізілуде. Біз отбасы бала үшін және оның әл – ауқаты үшін ең жақсы орта деп санаймыз. Патронаттық тәрбие-бұл баланы қолдайтын уақытша шара екенін түсіну маңызды. кәсіби отбасылар әлеуметтік қызмет алушылар емес, біздің серіктестер балаға қажетті күтім мен қамқорлықты жүзеге асырумен бірге. Осы 15 жыл ішінде балалар үйінің қызметі өзгерді, олар да сол жерде, бірақ олардың қызметі өзгерді. Егер бұрын онда балалар тұрған болса, қазір бұл мекемелер кәсіби отбасылар мен балаларға қызмет көрсетеді: оларға қолдау көрсетеді, кеңес беру қызметтерін көрсетеді және т.б. Қазақстанда балалар үйлерін трансформациялаудың тамаша алғышарттары бар екенін айтқым келеді, өйткені “Ана үйі” қоры Юнисеф-пен бірлесіп жасаған қадамдары оң нәтиже көрсетіп, дәлелді саясат негізінде патронаттық тәрбиеге көшу Қазақстанда қазірдің өзінде жүзеге асырылуда”, – деп атап өтті “SociEux+” еуропалық қорының бала күтімі жөніндегі сарапшысы балалар Lucija Vejmelka.
Бейбіт Айтымұлы өз сөзінде дөңгелек үстелге қатысушыларды Ақмола облысындағы жетім балаларға арналған ұйымдардағы балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша ағымдағы жағдай туралы хабардар етті
“2014 жылдан бастап облыста балалар үйлерін қайта құру саясаты жүргізілуде. Осылайша, отбасылық тәрбиенің балама түрлерін дамыту және әлеуметтік жетімдіктің ерте алдын алу арқасында тәрбиеленушілер саны едәуір қысқарды, бұл соңғы 8 жылда жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған 5 ұйымды жабуға мүмкіндік берді”, – деді ведомство басшысы.
