Оқушылар уақытының көп бөлігін мектеп қабырғасында өткізеді. Кабинеттердің сыйымдылығы алдымен оқушының жайлылық деңгейін және бір оқушының денесінің қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ауаның мөлшерін анықтайды.
Микроклимат оқушының әл-ауқатына әсері маңызды, ал, температураға төзімділік көбінесе қозғалыс жылдамдығына және қоршаған ауаның ылғалдылығына байланысты – салыстырмалы ылғалдылық неғұрлым жоғары болса, дене соғұрлым тез қызып кетеді.
Ауа температурасы оқушының әл-ауқатына айтарлықтай әсер етеді. Төмен температура денені салқындатады және суықтың пайда болуына ықпал етуі мүмкін. Жоғары температура кезінде дене қызып кетеді, бұл терлеудің жоғарылауына және өнімділіктің төмендеуіне әкеледі. Оқушы зейінін жоғалтады. Ауаның ылғалдылығы адам ағзасындағы жылу алмасуға да әсер етеді, салыстырмалы ылғалдылықпен бағаланады, яғни, бір текше метр ауадағы су буының мөлшерінің олардың максималды мүмкін болатын мөлшеріне пайызбен қатынасы бар. Ылғалды, суық ауа жылуды арттырады және суық тиюге ықпал етеді. Ылғалды жылы ауа жылуды тасымалдауға және булануға жол бермейді. Құрғақ ауа терінің және жоғары тыныс жолдарының шырышты қабаттарының шамадан тыс кебуін тудырады.
Мектеп кезінде балалар уақытының 90 пайыздан астамын мектеп ғимаратында өткізеді. Нашар жарықтандыру ыңғайсыздық пен гиперактивтілікті тудырады, ал, жақсы жарықтандыру өнімділікті арттырады. Жарықтандыру мұғалімдердің тиімділігіне және олардың мұғалім ретінде кәсіби күйзеліске төзімділігіне де әсер етеді. Маңызды фактор – өнімді және тиімді оқу процесін қамтамасыз ету. Жастардың 22-25 пайызы мектепті көру қабілетінің бұзылуымен бітіреді. Бұл келеңсіз және қауіпті үдерістің негізгі себептерінің бірі – мектептегі жарықтандырудың қанағаттанарлықсыз жағдайы.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ақмола облысы бойынша Мемлекеттік білім инспекциясы ШЖҚ РМК «Ұлттық сараптама орталығы» филиалының қызметкерлері қаланың оқу орындарына ауа ортасының жай-күйіне, микроклимат параметрлері мен жарықтандыру тиімділігіне мерзімді түрде мониторинг жүргізеді.
2022 жылы Көкшетау қаласындағы микроклимат параметрлері 1,5 пайызға, жарықтандыру 1,9 пайызға сәйкес келмейтін жалпы білім беру мекемелеріне сараптама жүргізілді. 2023 жылы өлшеу нәтижелері көрсеткендей: микроклимат параметрлері 2,3 пайызға, жарықтандыру 2,9 пайызға сәйкес келмеді. Анықталған сәйкес емес көрсеткіштер бойынша білім беру мекемелері оларды жою шараларын қабылдады.
Айжан ЕРҒАЛИЕВА,
«Ұлттық сараптама орталығы» Ақмола облысы бойынша
филиалының санитариялық-гигиеналық
лабораториясының коммуналдық гигиена бөлімінің маманы.
