Тауар белгісі дегеніміз не, тауар сапасы ретінде қандай белгілерді тіркеуге болады? Оқырмандарымызды мазалаған осы және басқа да сұрақтарға жауап алу үшін Ақмола облыстық Әділет департаментінің зияткерлік меншік құқықтары бөлімінің басшысы, облыстық адвокаттар одағының мүшесі Самат Сайдалинді әңгімеге тарттық.
– Алдымен, тауарға және оның қызмет көрсету белгісіне тоқталсаңыз.
– Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 26 шілдедегі №456 «Тауар таңбалары, қызмет көрсету белгілері және тауардың шыққан жерінің атаулары туралы» Заңының 1-бабының 8-тармағына сәйкес тауар белгісі, қызмет көрсету белгісін белгілеу қарстырылған. Осыған орай, белгілеулер Заңға сәйкес тіркелген немесе Қазақстан Республикасы қатысатын халықаралық шарттар бойынша тіркеусіз қорғалады. Сондай-ақ, кейбір заңды немесе жеке тұлғалардың та-уарларын немесе қызметтерін басқа заңды немесе жеке тұлғалардың ұқсас тауарларынан, не қызметтерінен ажыратуға қызмет ететін болады.
– Ал, сауда белгілері ретінде қандай белгілерді тіркеуге болады және жарияланған белгіге қандай талаптар қойылады?
– Орынды сұрақ. Мұның бәріне заң тұрғысында жауап беруге тура келеді. Сондықтан, Заңның 5-бабына сәйкес кейбір адамдардың тауарлары мен қызметтерін басқалардың ұқсас тауарларынан немесе қызметтерінен ажыратуға мүмкіндік беретін суретті, вербальды, алфавиттік, цифрлық, көлемдік және басқа белгілер немесе олардың комбинациясы тауар белгісі ретінде тіркелуі мүмкін. Тауар таңбасын кез-келген түсте немесе түстер комбинациясында тіркеуге болады.
Егер өтінім портал арқылы электронды құжат түрінде берілсе, онда жарияланған белгі суреті оны белгіленген өлшемдерге сәйкес басып шығаруға мүмкіндік беретін форматта ұсынылады. Егер дыбыстық тауар белгісін қорғау сұралса, оның музыкалық белгісі мен сандық тасымалдағыштағы фонограмма қосымшаға қоса беріледі. Егер музыкалық туындының бір бөлігі тіркеуге сұралса, онда шығарманың атауын және оның авторын, сондай-ақ, автордың зияткерлік меншікті пайдалануға келісімін растайтын құжаттарды көрсету қажет. Егер хош иісті тауарлық белгіні қорғау сұралса, заттың құрамының сипаттамасы, химиялық қосылыстың формуласы және иіс көзін сипаттайтын басқа ақпарат, сондай-ақ, мәлімделген белгі үлгісі ұсынылады. Өтініш түрінде қайта шығарылмайтын белгілер тіркеме ретінде қоса берілетін болады.
– Тауар таңбасын қалай тіркеуге болады және қандай құжаттар ұсынылуы қажет?
– Тауар таңбасын тіркеу үшін сіз өтінімді толтырып, оны Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Ұлттық зияткерлік меншік институтына тапсыруыңыз қажет. Тауар таңбасын тіркеу үшін өтінімге қойылатын талаптар Заңның 9-бабында көрсетілген. Өтінішті қарау кезең-кезеңмен жүргізіледі. Оған Заңның 11-бабында белгіленген мерзім бойынша алдын ала сараптама және толық сараптама жасалады. Сонымен қатар, Заңның 12 -бабының 1-тармағына сәйкес алдын ала сараптама нәтижелері бойынша өтініш берушіге өтініштің қабылданғаны туралы немесе дәлелді пікір түрінде өтінішті қарауға қабылдаудан бас тарту туралы хабарланады. Сондай-ақ, Заңның 12-бабының 3-тармағына сәйкес, тауар таңбасын Тауар таңбаларының мемлекеттік тізіліміне енгізілгенге дейін тіркеу немесе ішінара тіркеу туралы шешім бұрынғы басымдыққа ие өтінімді сәйкестендіруге байланысты қайта қаралуы мүмкін. Тағы бір айтарым, осы Заңның 14-бабының 2-тармағы бойынша тауар таңбасын тіркеу фактісі Тауар таңбаларының мемлекеттік тізілімінен үзіндімен расталады. Оны тіркеуге байланысты заңды маңызы бар әрекеттерді жасағаны үшін төлем «Әділет министрлігінің Ұлттық зияткерлік меншік институты» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны сататын жұмыстар мен қызметтердің бағасымен белгіленеді. Негізінен, өтінім бір тауар белгісіне қатысты болуы керек. Өтініш стандартты нысанда берілуі керек және өтініш берушіні, сондай-ақ, оның орналасқан жерін немесе тұрғылықты жерін көрсете отырып, белгіге сараптама жүргізу туралы өтініш пен мәлімделген белгі қамтылуы керек. Өтінішке сараптамалық ұйымның сараптама жүргізгені үшін қызметтерді төлегенін растайтын құжат пен төлем мөлшері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленгені туралы және өкілдік арқылы іс жүргізілген жағдайдағы сенімхат қоса берілуі тиіс.
– Осыған орай, өтініш берілген белгінің сипаттамасына қойылатын талаптар мен тауар таңбасын тіркеуге өтінім берудің тәсілдерін де айта кетсеңіз?
– Дұрыс айтасыз. Өтiнiш белгiнiң сипаттамасы мәлiмделетiн белгiде қамтылған барлық элементтердiң сипаттамаларының мазмұнымен, олардың мағынасымен, сондай-ақ, мағынасы жоқ көркемсөздiң жасалу әдiстемесiмен қамтамасыз етiледi. Нәтижесінде сипаттама мәлімделген белгі мен оны сәйкестендірудің мәнін түсінуге қызмет етеді. Сондай-ақ, тауар таңбасын тіркеуге өтінім берудің екі тәсілін айта кеткім келеді. Олар newcab.kazpatent.kz сайтындағы жеке кабинет арқылы және Қазақстан Республикасының электрондық үкіметінің порталы арқылы – www.egov.kz. жүзеге асырылады.
– Тауар таңбасын тіркеуге кім өтініш бере алады және тауар таңбасына өтінімді қарау тәртібі қалай жүргізіледі?
– Әлбетте, өтінішті өтініш беруші немесе оның өкілі береді. Өтініш беруші Заңның 1-бабының 5-тармағына сәйкес тауар белгісін тіркеуге өтініш берген заңды немесе жеке тұлға болуы керек. Өтініш берушінің өкілі – патенттік сенім білдірілген өкіл немесе Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 167-бабының талаптарына сәйкес ресімделген сенімхат негізінде әрекет ететін басқа өкіл бола алады. Тауар таңбасына өтінімді қарау тәртібі алдын ала сараптама жасау мерзімі арқылы өтініш берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде, ал, толық сараптамамен өтініш берілген күннен бастап жеті ай ішінде жүргізіледі.
– Олай болса, тауар таңбасына айрықша құқық беру қанша уақытқа созылады?
– Заңның 15-бабына сәйкес тауар белгісін тіркеу өтініш берілген күннен бастап он жыл бойы жарамды деп саналады. Тауар таңбасын тіркеудің қолданылу мерзімі оның қолданылуының соңғы жылында берілген меншік иесінің өтініші бойынша он жыл сайын жаңартылып отырады.
– Әңгімеңізге рахмет.
Сұхбатты жүргізген Асылай ҚАДЫРҚЫЗЫ.
Суретті түсірген Берік ЕСКЕНОВ.
