Әлі күнге домофон орнатудың төңірегінде көптеген түсініксіз жайттар орын алуда. Бұл бір нормативтік-құқықтық актілерді әркім әртүрлі түсіндіруіне байланысты.Айталық, домофонды сатып алу, орнату және техникалық қызмет көрсету мәселесін кім шешеді, домофонды орнатқан ұйым оны болашақта ұстауы керек пе, домофон компаниялары жабдыққа қандай кепілдік береді және тағы басқа мәселелер тұрғындарды мазалайтыны сөзсіз.Бұл тұрғындардың жалпы жиналыстарында да әңгіме болып жатады. Сондықтан, осы мақала арқылы тұрғындардың барлық сұрақтарына жауап беруге тырысамыз.
Қазіргі уақытта қызметтер нарығында домофондарды орнату бойынша ондаған ұсыныстарды табуға болады. Бұл оңайырақ болатын сияқты. Қызмет көрсетуші домофонды сатып алып, орнатты, яғни, қызмет көрсетті, содан кейін оны ұстау үшін ай сайынғы төлемді жинайды. Іс жүзінде тұтынушының сұрақтары мен проблемалары жинақталады. Даулы жағдайларды болдырмау үшін үй-жайлардың, яғни, пәтерлердің меншік иелерінің жалпы жиналысында немесе Қазақстан Республикасыныңқолданыстағы тұрғын үй заңнамасының нормаларын сақтай отырып, жазбаша сауалнама жүргізу арқылы домофонды орнату туралы шешім қабылдау қажет.
Тұрғын үйдің жалпы аумақтарында орналасқан кіреберіс есікті автоматты түрде орнатудың бірыңғай жүйесінің бөлігі ретіндегі домофон жабдығы осы үйдің ортақ меншігі болып табылады. Домофонды тұрғындар үйдің кіреберісіне кіруді бақылау үшін пайдаланады, сәйкесінше оны сатып алу, орнату, күтіп ұстау және қызмет көрсету мәселелері тұрғындар арасында ұжымдық талқылау тақырыбы болып табылады. Сондықтан, заңға жүгінейік. Осылайша Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау қағидаларының 23-тармағына сәйкес кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау домофон жабдығын орнатуды және оған техникалық қызмет көрсетуді бөлек қамтиды.«Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңның 42-1-бабына сәйкес пәтерлердің, тұрғын емес үй-жайлардың меншік иелері жиналыста кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға байланысты мәселелерді қарайды және шешім қабылдайды. Жиналыс үй кеңесінің бастамасымен, сол үй-жай серіктестігінің сенімгерлік басқарушысының, тексеру комиссиясының талабы бойынша, пәтерлердің, тұрғын емес үй-жайлардың меншік иелерінің кемінде 10 пайызының өтініші бойынша немесе мекенжай бойынша, яғни, тұрғын үй инспекциясының бастамасыбойынша шақырылады. Осылайша қажет болған жағдайда, пәтер иелері мәселені жиналыстакөтере алады, мысалы, домофон жабдығы бұзылған жағдайдаабоненттік төлемнен біржолғы төлемге көшеді. Сонымен қатар, қағидалардың 22-тармағына сәйкес жыл сайын меншік иелері бірлестігінің төрағасы немесе жай серіктестіктің уәкілетті өкілі не көппәтерлі тұрғын үйді басқарушы немесе басқарушы компания қолданыстағы қызметпен шартты ұзарту туралы мәселені қарайды. Сөйтіп, қызмет субъектісі немесе жиналыста тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы объектілерін ақпараттандыру арқылы электрондық дауыс беру жолымен немесе қағаз түрінде жаңа сервистік қызмет субъектісін таңдайды. Тәжірибе көрсеткеніндей, домофонды орнату және техникалық қызмет көрсету қызметтерін сатып алу барлық жалға алушылар үшін шешім қабылдау мәселесі болып табылатынына қарамастан, келісім-шарттар әрбір жалға алушымен жеке жасалады.Ал, Ереженің 23-тармағына сәйкес, домофон жабдығын орнату және техникалық қызмет көрсету қызметтері қарастырылады.Сонымен қатар, Қағидалардың 24-тармағына сәйкес кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау жөніндегі қызметтің әрбір түрі бойынша сервистік қызмет субъектілерімен жеке шарт жасалады. Бұл ретте Ереженің 22-тармағынасәйкес, шарттың мерзімі бір жылдан аспайды.
Заң мен Қағидалардың осы ережелерін сақтау бұзушылықтарды жою мен әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамалар жасауда Заңның 41-2-бабының 1-тармағы мен5-тармағын орындауға міндетті ұйғарымдар, яғни, ұсынымдар шығаратын тұрғын үй инспекциясының құзыретіне жатады.
Домофон компаниясымен келісім жасасқанда құжаттарды мұқият оқып шығу керек. Жабдықты орнатумен қатар, тұтынушылар оны күтіп ұстауға тиісті жағдайлар болады. Шындығында, тұтынушының ай сайынғы абоненттік төлеммен техникалық қызмет көрсету үшін кез-келген компанияны өз қалауы бойынша таңдауға және бір реттік негізде жөндеуге маман жалдауға толық құқығы бар.Сонымен қатар, домофонды орнатқан компания тегін кепілдік қызметін көрсетуге міндетті. Кепілдік мерзімін жабдықты өндіруші белгілейді. Кепілдік мерзімі аяқталғанға дейін техникалық қызмет көрсету туралы келісім-шарт жасасуға болмайды. Осылайша домофонды пайдалану ыңғайлы болуы үшін оны орнату кезінде үй-жайлардың (пәтерлердің) иелеріне келісім-шартты мұқият зерделеуді және оны тұтынушылар үшін қолайлы шарттармен ғана жасауды ұсынамыз.
Светлана ЗАНЕГИНА,
Ақмола облыстық тұтынушылар құқығын қорғау департаментінің басшысы.
