– Климаттың өзгеруі мен табиғи мұхит ауытқуларының әсерін зерттейтін жаңа зерттеуге сәйкес, 2100 жылға қарай Азияның кейбір ірі қалалары теңіз деңгейінің көтерілуінен су астында қалуы мүмкін. Мұхит температурасының көтерілуіне және бұрын-соңды болмаған мұз еруіне байланысты теңіз деңгейі қазірдің өзінде көтеріліп жатыр, деп хабарлайды ҚазАқпарат CNN-ге сілтеме жасап.
Ал Nature Climate Change журналы оның салдары миллиондаған адамдар үшін қаншалықты ауыр болатыны туралы ескертулер ұсынады.
Жағалаудағы Азияның көптеген мегаполистері қазірдің өзінде су басу қаупінде болғанымен, зерттеу көрсеткендей, алдыңғы талдаулар табиғи мұхит ауытқуларынан туындаған теңіз деңгейінің көтерілу және су басу қаупін жете бағаламаған. Мысалы, Филиппин астанасы Манилада тек климаттың өзгеруіне байланысты келесі ғасырда жағалаудағы су тасқыны бұрынғыға қарағанда 18 есе жиі болады деп болжануда.
Францияның Ұлттық ғылыми зерттеулер орталығы (CNRS), Ла-Рошель университеті және АҚШ Атмосфералық зерттеулердің ұлттық орталығы (NCAR) ғалымдарының зерттеуі Тайланд астанасы Бангкок, Вьетнамдағы Хошимин қаласын анықтады. Сонымен қатар Мьянмадағы Янгон, әсіресе Үндістандағы Ченнай мен Калькута, Тынық мұхитының батыс тропиктік аралдары мен Үнді мұхитының батысы өте қауіпті.
Зерттеуге сәйкес АҚШ пен Австралияның батыс жағалауындағы теңіз деңгейі де көтеріледі.
Тек Азияның астаналық аудандарында теңіз деңгейінің күтілгеннен жоғары көтерілуінен 50 миллионнан астам адам зардап шегуі мүмкін, оның 30 миллионға жуығы Үндістанда тұрады.
Бангкокта кемінде 11 миллион адам, Хошиминде 9 миллионнан астам, Янгонда 5,6 миллиондай адам тұрады.
Теңіз деңгейінің мұндай өзгерісі ХХІ ғасырдың соңына дейін болуы екіталай. Дегенмен, парниктік газдар шығарындыларының жылдамдығы арта түссе, қауіп күшейе береді, деп ескертеді зерттеу авторлары.
NCAR хабарламасына сәйкес, зерттеу Эль-Ниньо сияқты табиғи құбылыстар, Батыс Тынық мұхитының, Австралияның және Азияның көп бөлігін әдеттегіден жылырақ ұстайтыны белгілі ауа райы құбылысы күтілетін көтерілуді күшейтуі мүмкін екенін анықтады. Климатқа байланысты теңіз деңгейі. 20-30%-ға өзгереді, бұл да төтенше су басу қаупін арттырады.
Климаттың өзгеруі Азия-Тынық мұхиты аймағында өткен жылы бұрын-соңды болмаған төтенше су тасқынын тудырды.
Еуропалық Одақтың климаттық қызметі мәліметінше, Коперник талдауы 2022 жылды «климаттың экстремалды жылы» деп сипаттайды, оның ішінде Пәкістандағы өлімге әкелетін су тасқыны мен Австралиядағы кең таралған су тасқыны аса қауіпті.
Сонымен қатар, мұхит температурасы бұрын-соңды тіркелген ең ыстық және одан әрі көтеріледі деп күтілуде.
Ұлттық мұхит және атмосфералық басқарманың қаңтардағы есебінде мұхит температурасы өткен жылы барлық рекордтарды жаңартып, 2021 жылы орнатылған алдыңғы рекордтан асып түсті.
Соңғы төрт жыл мұхиттар үшін рекордтық ең жылы болғаны атап өтілді.
«Өкінішке орай, біз 2023 жыл шын мәнінде 2022 жылға қарағанда жылы болады деп болжап отырмыз», – деді NASA климат ғалымы Гэвин Шмидт қаңтарда.
Фото: Anadolu Agency/Getty Images
