Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымы жыл сайын әлемде 300 миллионнан астам адамхламидиоз, гонорея, мерез және трихомониаз деген төрт жыныстық инфекцияның бірін жұқтырады деп есептейді. Қазақстанда өткен жылы 10 мыңнан астам адам осындай инфекцияларды жұқтырған екен. 2006 жылдан бастап жыл сайын бүкіл әлем бойынша 26 қыркүйек Дүниежүзілік контрацепция күні ретінде атап өтіледі. Дәстүр бойынша, бұл халықаралық күні «Контрацепция: Сіздің өміріңіз, Сіздің жауапкершілігіңіз!» ұранымен өтеді.
Мұндай атаулы күннің бастамашылары отбасын жоспарлау мәселелерімен айналысатын он халықаралық ұйым болды.Ұйымдастырушылардың ойынша, бұл күннің мақсаты − қоғамның назарын жыныстық білімнің жеткіліксіздігінен және контрацепцияға немқұрайлы қараудан туындайтын мәселелерге аудару.Контрацепцияның көптеген түрлері бар екенін білу маңызды. Алайда, ең қолжетімді және тиімдісі мүшеқап болып табылады. Оны қолдану арқылы қажетсіз жүктіліктің алдын алып қана қоймай, сонымен қатар жыныстық жолмен берілетін инфекциялардан, соның ішінде АИТВ-инфекциясынан қорғауға болады.
Жыныстық жолмен вагинальды, анальды және ауызша жыныстық қатынас арқылы 30-дан астам түрлі бактериялар, вирустар мен паразиттер берілуі мүмкін екендігі белгілі. Олардың кейбіреулері жүктілік, босану және емізу кезінде анадан балаға берілуі мүмкін.Бірақ көбінесе денсаулық сақтау мамандары сегіз инфекцияға тап болады. Олардың ішінде төрт инфекциямерез, гонорея, хламидиоз және трихомониаздан қазір емделуге болады. Қалған төрт инфекция В гепатиті, қарапайым герпес вирусы, адамның иммунтапшылығы вирусы мен адам папилломавирусы вирустық сипатқа ие және толық емделмейді.
Сонымен қатар, жақында жыныстық жолмен берілуі мүмкін жаңа инфекциялардың өршуі байқалды. Мысалы, маймыл шешегі, Эбола вирусы және Зика.Өкінішке орай, жыныстық жолмен берілетін инфекциялар көбінесе асимптоматикалық болуы мүмкін, бұл біздің денсаулығымызға зиян тигізеді. Кейбір жағдайларда олар қышу, интимдік аймақта бөртпелердің пайда болуы және қызару, лимфа түйіндерінің ұлғаюы, ауыр зәр шығару түрінде көрінеді. Сондықтан симптомдарға ғана емес, жыныстық мінез-құлыққа да назар аудару маңызды. Егер адам жыныстық серіктестерді жиі ауыстырып отырса, қорғалмаған байланыстар жасаса, онда бұл оның тәуекелдерді дұрыс бағалайтын,қажетті диагноз қоятын және ауру анықталған жағдайда емдеуді тағайындайтын дерматовенеролог дәрігерге баруына себеп болады.
Айтпақшы, егер адамда емделмеген жыныстық жолмен берілетін инфекциялар болса, бұл адамның иммунтапшылығы вирусын жұқтыру қаупін арттырады. АИТВ жұқтыру қаупін азайту үшін біздің орталықта достық кабинеті жұмыс істейді, онда дерматовенеролог дәрігер қабылдап, жыныстық жолмен берілетін вирустар мен АИТВ-ға диагноз қойылады.
Онда жедел және иммунноферменттік талдау әдісімен тестілеуден, сондай-ақ, жыныстық жолмен берілетін бес инфекцияға хламидиоз, трихомониаз, микоплазмоз, гонорея, қарапайым герпес вирустары және ИФТ әдісімен-мерезге және вирустық гепатиттерге полимеразды тізбекті реакция диагностикасынан өтуге болады.АИТВ жұқтыру қаупі жоғары халықтың негізгі топтары барлық қызметтерді тегін және құпия негізде ала алады. Жыныстық жолмен берілетін инфекция мен АИТВ-ның мінез-құлық инфекциясы екенін есте ұстаған жөн. Сондықтан, бұл аурулардың таралу жолдары туралы хабардар болу және күнделікті өмірде алдын алу шараларын қолдану қажет.
Мен, дермотовенеролог дәрігер ретінде әрқайсымыз балаларымызға жыныстық қатынас, контрацепция және жүктілік туралы білім берумен айналысқанымызды қалаймын. Осыған орай, әрбір жүктілік қажет екенін және қауіпсіз жыныстық мінез-құлық тәжірибесі, атап айтқанда, отбасындағы немесе қарым-қатынастағы адалдық, мүшеқапты пайдалану өмір салтына айналу керектігін айтқым келеді.
Гаухар ЕРҒАЗИЕВА,
Ақмола облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу
орталығының достық кабинетінің дерматовенеролог дәрігері.
