Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына жолдаған «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» тақырыбындағы Жолдауын зер салып тыңдадық. Оның ішінде өзімізге етене жақын ауыл шаруашылығы төңірегіндегі келелі ойлар диқан қауымның көңілінен шығып, көкіректегі ойды дөп басып отыр деп айтуға әбден болады.
Мәселен, Жолдаудағы ауыл шаруашылығын дамытпай, бәсекеге қабілетті экономика құру мүмкін емес. Бұл салада шешімін таппай келе жатқан өзекті мәселелер бар. Атап айтқанда, жұрттың жерге қол жеткізе алмауы, ұзақ мерзімге берілетін «арзан несиенің» болмауы, кәсіби мамандардың тапшылығы. Міне, осындай бүгінгі қалыптасып отырған ахуалды тамыршыдай тап басқан тұсы өңірдегі бүгінгі қалыптасып отырған жағдайдың айқын сипаты деп айтсақ, артықшылығы жоқ. Мен осының ішінде кәсіби мамандар тапшылығына тоқталар едім.
Алдымен маман тапшылығы қай кезден басталды? Осы бір сәтті көз алдымызға елестетіп алайықшы. Ауыл шаруашылығы мамандарының қожырауы, ілкіден жалғасып келе жатқан тамаша дәстүрдің үзілуі өтпелі кезеңнің тұсында орын алды. Оның ең басты себебі, ауыл шаруашылығы еңбеккерлеріне жалақы дұрыс төленбеді, олар еңбекақыны шөппен, сабанмен, қалдық жеммен алды. Қолдарына теңге тиген жоқ. Бұл бір. Екіншіден, еңбек адамын қадірлеу бола қоймады. Механизатор мен комбайншылар маусымдық жұмыс кезінде ғана қажет болды. Ірі серіктестіктер тек қана егін егумен айналысты. Олар азабы көп мал шаруашылығына оншалықты ықылас танытпады. Сондықтан, ауылдық жерлерде механизатор мамандығы көктемде бір ай, күзде бір ай сұранысқа ие. Жұмыс болмағандықтан, табыстың да жоқ екендігі белгілі.
Жылдар өте келе бұрын ақық дән аялаған бұрынғы механизаторлар легі зейнеткерлікке шықты, олардың орнын басатын жастар жоқ. Рас, кәсіптік-техникалық колледждерде оқытылып жатқанымен, азабы көп, табысы аз жұмысқа ынта білдірушілер қатары айтарлықтай көп емес. Міне, осыдан барып ауыл шаруашылығы мамандарының тапшылығы басталды.
Біздің серіктестікте машина-трактор паркі жыл сайын жаңартылады. Алымдылығы жоғары, қуатты, шетелдік техника. Толымды еңбекақысы уақытылы төленеді. Бірақ, соның өзіне маман таба алмай отырған жайымыз бар. Колледж бітірген білім алушылар әлі шикі. Оларға оқу барысында жаңа техниканың жай-күйі оқытылмайды екен. Сондықтан, менің ойымша, ауыл шаруашылығына кадр даярлау мәселесін білім саласы мен шаруашылық саласы бірлесіп отырып пысықтаған абзал. Әйтпесе қазір қай шаруашылыққа қанша механизатор мен комбайншының қажет екендігін ешкім білмейді. Мәселенің тұйықталатын жері де осы.
Ісіміз өнімді болуы үшін, ауыл шаруашылығын мейлінше дамыту үшін ең алдымен шаруашылыққа қажетті сан алуан кадрларды дайындауға көңіл бөлуіміз қажет. Іс тетігін де шешетін кадр емес пе? Ал, біздегі кадрлар қараусыз қалған.
Егер мамандар жеткілікті болса, гектар берекесі арта түсер еді. Сонда ғана ел ырыздығын еселеуге болады. Әйтпесе, жоспар қуалап, алқап көлемін арттырғанымызбен, өнімді аз алсақ, жерге қиянат жасаған болар едік. Оған жол бермес үшін маман даярлауға мән берілуі керек. Мемлекет тарапынан жасалып жатқан қамқорлықтың қайтарымы болғаны дұрыс қой.
Бауыржан МОЛДАҒАЛИЕВ,
«Асно Көкше» серіктестігінің агрономы.
Зеренді ауданы.
