мұндайда ормандарымызды жалынға шарпытпау – ортақ міндет
Көкшетау мен Қорғалжынның арасындағы кең көсілген иен даладағы қолдың саласындай ақ қайыңдар мен мәңгі жасыл қарағайлар көмкерген орманды алқапқа биылғыдай аптап ыстықтың қызуы қайтпай тұрған жылы қауіп көп. Жаз келгелі 72 өрт оқиғасы орын алған.
Қар суы кеуіп, даланың таңдайы құрғағаннан-ақ сумаңдаған өрт тілі байқала бастады. Әдетте диқандар алқапқа шығысымен аласапыран басталады. Былтырдан қалған, қурап тұрған өліқаудың тұтануы тез. Абайсыз тасталған бір тал темекі қалдығы, бейсауат жатқан әйнек те қызыл жалынның пайда болуына себеп. Оның үстіне табиғатқа тақсыретін тигіземін деп ойламайтындардың ойда жоқта тигізер залалы да аз емес. Даланы тілсіз жаудың сыпыртқысы шарпыса, орманның да тып-типыл болатындығы белгілі. Биыл сәуір айының алғашқы он күндігінен дала өртінің қаупі біртіндеп белгі бере бастады. Дәл сол күні алғашқы өрт туралы дерек тіркелді.
Жаз жалпақ даланы аңызақ желімен қақтағандай кенезесін кептірген ыстық болды. Құрғақшылықтың салдарынан дала өрті де жиі. Тек соңғы аптада ғана өңірде 12 мәрте орман өрті орын алды. Жағдай дәл осы қалпынан танбаса, ел қазынасы – қара орманның қаусап қалатын түрі бар. Өңірдің өрт сөндіру қызметі қол қусырып қарап отырған жоқ. Арнайы қызметтен басқа елді мекендерде 1200-ге жуық адамның басын біріктірген 200-ден астам еріктілер жасағы бар. Әйтсе де қызыл жалынды құрықтауға құдірет жетпей тұр. Өрттің шығу себебі адамдардың бейқамдығынан. Ерте көктемде ауыл шаруашылығы құрылымдары алқап үстіндегі ескі сабанды, өліқауды күйдіріп, егістік жерін тазалаған кезде абайсызда өрт шығып жатса, табиғат аясында тынығушылар да кесірін тигізіп тұр.
–Облыс аумағында 71961 гектар алқапты қамтыған дала өртінің 71 оқиғасы тіркелді, – дейді облыстық төтенше жағдайлар департаменті бастығының орынбасары Манарбек Шапағатов, – 4 мың гектардан астам алқапта 5 мәрте дала өрті орын алса, 930 мың гектар алқаптың шөбі жанып кетті. Ал, орны толуы қиын орман өрті өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда, 44 оқиғаға көбейді.
Ел ішінде түсінік жұмыстары жүргізілуде. Мәселен, облыстық төтенше жағдайлар департаменті өткен аптада 119 мәрте өрттің алдын алу бағытында рейд ұйымдастырған. Нәтижесінде өртке қарсы талаптарды өрескел бұзған үш адам әкімшілік жауапкершілікке тартылыпты. Мұндай іс-шаралар жыл басынан бері жүргізілуде. Халыққа айтып-түсіндіру аз емес. Өрт шығуына себепші болуы мүмкін 128 азамат жауапкершілікке тартылған, 122 адамға ескерту жасалыпты, 6 адамға 446302 теңге көлемінде айыппұл салынған.
Ойланбай істеген қимылының кесірінен тамаша табиғаттың жанына жара түсіп, ел мақтанышы – орманның ойсырап қалатындығын ескермейтіндіктері несі екен?!
Байқал БАЙӘДІЛОВ.
