(құтқарушылардың ұсыныстары)
Қысқы кезеңде елді мекендер арасындағы автомобиль жолдарына шығуды жоспарламас бұрын міндетті түрде алдағы қозғалыс маршруты бойынша ауа райы болжамын зерделеген жөн.
Егер қатты боран, бұрқасын болса, жол-көлік оқиғасында емес, ауа-райының қолайсыздығына тап болған кезде автожолда ұзақ уақыт тұрып қалуға болады.
Егер қандай да бір елді мекенге жетудің шұғыл қажеттілігі болса, темір жол көлігін пайдаланыңыз, бұл қажетті жерде және қажетті елді мекенде болу мүмкіндігін бірнеше есе арттырады.
Төмендегі қарапайым ұсыныстарды орындау боран кезінде және одан кейін өмір сүруге көмектеседі.
Қысқы сапарға шықпас бұрын сізге қажет:
- Ауа-райы болжамын мұқият оқып шығыңыз;
- Қозғалыс үшін қандай жолдар жабылуы мүмкін екенін анықтаңыз. Ақпаратты “ҚазАвтоЖол” ҰК сайтында жабық учаскелердің толық картасымен көруге немесе 1403 бірыңғай телефоны бойынша немесе 112 құтқару қызметінің телефоны бойынша, сондай-ақ “Darmen” мобильді қосымшасының көмегімен анықтауға болады;
“112” қызметінен ресми дауылды ескерту алған кезде елді мекендерге барудан және шығудан аулақ болыңыз.
- Сапарға алдын-ала дайындалу:
– шұғыл жағдайда аман қалуға мүмкіндік беретін машинаны қосымша, бірақ аса қажетті багажбен жасақтауға;:
– отын қоры бар канистр (кемінде 20 л) және құюға арналған құйғыш;
– көлемі кемінде 4х3 м болатын автомобильге арналған шатыр немесе қақпақ (жақсырақ ашық түсті, бұл сіздің көлігіңізді үлкен қашықтықта көрсетеді. Оның көмегімен сіз көлікті қардан жауып, жақын жерде шағын тұрғын үй жасай аласыз);
– шанц аспабы (күрек міндетті, балта және қол арасы);
– сүйреткіш трос;
– шай қосылған термос және азық-түлік қоры (пісіруді талап етпейтін – бұқтырылған ет, консервілер, шикідей ысталған шұжықтар, 10-15 литр су, шай салынған қалташалар, қант, печенье және т. б.);
– сіріңкелер, балауыз шырақтар кемінде 4 дана, оттығы бар құрғақ жанармай (құрғақ спирт)
– газ оттығы немесе дәнекерлеу шамы;
– газ плиткалары мен шайнек;
– шам және оған қосалқы батареялар;
– пышақ;
-GPS-навигатор (болмаған жағдайда смартфонды пайдалануға болады);
– қосымша жылы киім жиынтығы;
– ұйықтайтын сөмке немесе жүн көрпе, плед (әрбір жолаушы үшін);
– картон табақтары, құм немесе қиыршық тас салынған қаптар, сырғанауға қарсы шынжырлар (әдетте тәжірибелі жүргізушілер жинақталады);
– Машинада міндетті түрде қосалқы доңғалақ, домкрат, баллон кілті, ремкомплект, сорғы, аккумуляторды қуаттауға арналған кабель, авариялық тоқтау белгісі, өрт сөндіргіш және дәрі қобдишасы болуы тиіс.
Осындай құралдар жиынтығымен сіз басқа жүргізушілерге көмектесе аласыз, бұл төтенше жағдайларда өте маңызды.
Автокөліктің ең маңызды техникалық жағдайы маусымдық жағдайларға сәйкес келуі керек.
Егер боран жолда болса:
Егер сіз шығып, жолда ауа-райы нашар болса (боран, боран және т. б.), көріну нашарласа, сізге қажет:
- Алдыңғы және артқы тұманға қарсы шамдарды, сондай-ақ апаттық шамдарды бірден қосыңыз.
- Кедергі алдында немесе бүйірінде пайда болған жағдайда барынша қауіпсіз тежеуді қамтамасыз ету үшін жылдамдықты біртіндеп төмендету керек.
Егер жол көп жолақты болса, оң жолға ауысыңыз. Сонымен қатар, келе жатқан көліктің алдында қажетті қашықтықты сақтаңыз және басып озу маневрлеріне жол бермеңіз.
- Жолда жүргенде, оны тастап кетпеуге тырысыңыз, машинаны басқарыңыз, редуктордың жоғарылауын сақтай отырып, төмен жылдамдықты сақтаңыз.
- Егер қар құрсауына немесе сырғанауға тап болсаңыз, кенеттен қатты газданудан және тежелуден аулақ болыңыз, еңкейіп жүруге тырысыңыз.
- Боран, боран кезінде, көру мүмкіндігі шектеулі жағдайларда кез келген автожолдарда қозғалысты жалғастыру қауіпті, себебі елді мекендерден алыс жерде бейтаныс жерде қарлы тұтқында болу немесе болу үлкен.
Мүмкіндігінше ең жақын қауіпсіз жерге барған дұрыс, өйткені көбінесе елді мекендерден тыс жолдарда жанармай құю станциясы, жол бойындағы кафе, шиномонтаж пункті, кемпинг, жүк көліктерінің тұрағы, тұрақ және т. б.
Тікелей жол бойында тоқтамаңыз.
- Егер қозғалу мүмкіндігі болмаса және көмексіз шығуға болмайтынын түсінсеңіз, үрейленбеңіз, дереу жедел қызмет телефондарына “112”, “101”, “102” қоңырау шалыңыз. Сіздің координаттарыңызды, айналаңызда не болып жатқандығы туралы ақпаратты, жанармай қорын және т.б. көмек міндетті түрде келеді.
- Элемент сіздің көлігіңізді иммобилизациялайтынын күтпеңіз. Жақсы тоқтаңыз өздері. Не үшін? Ең бастысы, сізде көлікті дұрыс қою мүмкіндігі бар-желге қарсы! Бұл жағдайда сіз қозғалтқышты мезгіл-мезгіл күйіп қалудан қорықпай бастай аласыз. Есіңізде болсын: автомобильдің желдету жүйесі арқылы салонға кіретін пайдаланылған газдар ең қатты аязға қарағанда тезірек және байқалмай өледі!
- Олар тоқтап, дұрыс бағытты таңдағаннан кейін, машинаны жабыңыз. Егер тент аз болса, кем дегенде радиатор торын жабыңыз. Бұл сіз капот астындағы кеңістікті қармен толтыруға жол бермейді. Егер тент үлкен болса, машинаны толығымен жабыңыз. Бұл ретте, бір жағын жүргізуші есігінің жағынан жауып, жел өтпес үшін қатты тартып, бекіту қажет.
Осылайша сіз машинаның жанында кішкене өмір сүру кеңістігін аласыз және қосымша жылу оқшаулауын жасайсыз. Өздеріңіз білетіндей, салон терезе әйнектері арқылы жылуды жоғалтады. Оларды жабу арқылы сіз машинада жылуды ұзақ сақтай аласыз.
- Километрлік белгілерді, магистральдағы құрылыстарды, көрсеткіштерді қараңыз, соңғы қиылыстан қанша уақыт өткеніңізді және қандай жылдамдық болғанын анықтауға тырысыңыз – шамамен қашықтықты алыңыз. Егер сіз жұмыс істеп тұрған ұялы байланыс аймағында болсаңыз, 101 немесе 112 нөміріне қоңырау шалып, диспетчерге өзіңіз жүріп өткен бағытты айтыңыз. навигатордың көмегімен қазіргі координаттарыңызды анықтаңыз және оларды туыстарыңызға және құтқару қызметіне жіберіңіз.
- Қар құрсауын бұзу үшін машинаның есіктерін мезгіл-мезгіл ашыңыз.
- Кейде машинадан шығып, шығатын құбырдың жанындағы қарды тазалаңыз. Ол газдар машинаның астына емес басқа жаққа қарай кетуі үшін жасау керек. Егер қар тазаланбаса, күйіп кетудің нақты қаупі болады.
- Қозғалтқышты бүкіл уақыт бойы қосылған түрде ұстау керек емес. Салонда минималды ыңғайлы температураны сақтау жеткілікті. Ол үшін қозғалтқышты әр сағат сайын 15-20 минутқа бастау керек. Автокөлік ішіндегі температураны сақтау үшін балауыз шамдарын қолдануға болады.
- Жылы киініңіз. Төсек қап немесе көрпе астында ұйықтаңыз. Бірақ есіңізде болсын: қозғалтқыш жұмыс істеп тұрған кезде ешқашан ұйықтамаңыз.
- Машинаны тастап кетпеңіз. Көмек алу үшін бір жерге баруға тырыспаңыз! Сонымен қатар, қажет болса да, алдымен машинаға ұзын арқанмен байлаңыз. Көптеген жағдайларда, адам боранда бір-екі метр машинадар кеткен кезде лезде бағдарды жоғалтып үрейлене бастап, әбірегленіп және мерт болған жағдайлар белгілі. Сонымен қатар, Қазақстанның далаларында шаршаған жалғыз саяхатшы тағдырдың сыйы бола алатын көптеген қасқырлар бар екенін ұмытпаңыз.
- Әлсін-әлсін машинаны жүргізуге тырысыңыз. Қар жауып қалған машина, әрине, ешқайда бара алмайды, бірақ доңғалақтар қар мен мұздан босатылады. Өйткені, боран дөңгелектерді соғып, қатыруы соншалықты, тіпті қардан толығымен босатылған машина дөңгелектер ерігенше өздігінен жүре алмайды.
Боран аяқталғаннан кейінгі әрекеттер:
Боран аяқталған кезде, көлікті босатуға кірісіңіз. Құтқарушыларды күтпеңіз, өз бетіңізше жұмыс істей бастаңыз.
- Бірден көлікті қазып бастаңыз. Ең алдымен, көліктің астынан қарды алып тастаңыз, содан кейін дөңгелектерді босатуға кірісіңіз. Егер сіз керісінше жасасаңыз, автомобиль жай түбіне отырады, содан кейін оны босату әлдеқайда қиын болады.
- Сіз бұрын көлікке лақтырған жарқын шатыр, қалсын – көлік неғұрлым айқын болса, құтқарушылар оны ертерек көреді.
- От жағуға тырысыңыз. Ағаштар болмаған кезде құрғақ шөп кетеді.
- Егер құтқарушылар күндіз келмесе, түнде күту үшін шамды пайдаланыңыз. Әрбір заманауи шамда жыпылықтайтын сигнал режимі бар. Шамды қосыңыз, назар аударыңыз, жыпылықтаңыз.
Егер мемлекеттік органдар автомобильдерді лекті алып жүруге шешім қабылдаған жағдайда:
– жол қозғалысы ережелерін сақтау;
– ілесіп жүретін мемлекеттік органдар белгілеген жылдамдық режимін сақтауға ;
– бағанада қатаң қозғалу, өткізу пунктінен шыққан автомобильді ғана ұстау;
– кез-келген өзгерістер немесе тежеу туралы уақтылы шешім қабылдауға мүмкіндік беретін алда келе жатқан автомобильден қашықтықты сақтаңыз;
– алда келе жатқан автомобильдерді басып озуға болмайды;
– қоршаған ортаны бақылау.
Ақмола облысының төтенше жағдайлар департаменті
