Ауданымызда браконьерлік оқиғалар тыйылар емес. Тіпті, браконьерлердің саны күн сайын артып, олар заңға бағынбай Салин артемиясы шаяндарының жұмыртқаларын (циста) жаз, күз бойы тасымалдаумен айналысуда. Басбұзарларды құрықтауға кей кездері табиғат қорғау инспекторларының да қауқары жете бермейді.
Мысалға алар болсақ, өткен жылдың ішінде табиғат қорғау прокуратурасымен 26 қылмыстық іс қозғалды. Оның ішінде, 6 қылмыстық іс бойынша сот 9 адамға қатысты үкім шығарды. Ағымдағы жылы бұл бағытта нақты нәтижелер беруге бағытталған іс-шаралар жүргізу қолға алынып отыр. Салин артемиясының жұмыртқаларын заңсыз алу фактілерінің алдын алу мақсатында аудандық құқық қорғау және табиғат қорғау мекемелері «Қорғалжын» мемлекеттік табиғи қорығы аумағының күзет тәртібін бұзу және қаскөйлермен күресу үшін шаралар жос-пары бекітілді. Ол бойынша күнделікті жұмыстар атқарылып келеді.
Алайда, бұл іс-әрекеттердің кемшіліктері де жетерлік. Себебі, қорықтың Теңіз көлі жағалауына Салин артемиясы шаяндарының жұмыртқаларын жинауға келетін браконьерлер қапысыз дайындалады. Олар қазіргі заманғы байланыс құралдарымен қаруланған. Әрі пайдаланатын техникасы мен құрал-жабдықтарын қорықшылардыкімен салыстырғанда әлдеқайда мықты. Осылайша, браконьерлер азайған цистаны одан әрі азайта түсуде.
Олардың жолын кесетін тиісті заңдар да өте осал. Сол заңдардың осалдығын білетін браконьерлер айласын асырып, жазадан оп-оңай құтылып кететін жағдайлар көптеп кездеседі. Осы орайда, ағымдағы жылдың мамыр айында «Қорғалжын» мемлекеттік табиғи қорығы тарапынан облыстық мәслихаттың депутаттық әдеп, заңдылық пен құқық тәртібі, экология және табиғатты пайдалану мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясының кезекті отырысында Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінде (Балық ресурс-тарын, басқа да су жануарларын немесе өсімдіктерін заңсыз алу) браконьерлік үшін жазаны күшейту туралы ұсыныс жолданды. Ал, өз кезегінде Салин артемиясы шаяндарының жұмыртқаларын саудалап, қалтасын қалыңдатқан қаскөйлер оңай олжадан бас тартатын емес.
Болат БАЛМАҒАМБЕТОВ,
Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрлігінің
«Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығы» республикалық мемлекеттік мекемесінің күзет қызметі бөлімінің басшысы.
