Сыбайлас жемқорлық азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына орасан зор зиян келтіретіні, мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуына кедергі келтіретіні және ұлттық қауіпсіздікке үлкен қатер төндіретіні белгілі. Сондықтан да Мемлекет басшысы сыбайлас жемқорлықпен оның барлық көріністерінде принципті күрес жүргізуді мемлекетті одан әрі дамытудың басым бағыты ретінде айқын көрсетіп берді.
Бүгінгі таңда сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат отандық тәжірибені және шет мемлекеттердің озық тәжірибесін ескере отырып, қоғамның сұранысын ескере отырып, үнемі жетілдірілуде.
Жаңа дәйекті және кешенді тәсілдер сыбайлас жемқорлыққа қарсы негізгі стратегиялық құжатта – 2022-2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасында көрсетілген.
Тұжырымдаманы іске асыру шеңберінде Ақмола облысының мемлекеттік органдары сыбайлас жемқорлықтың алғышарттарын жүйелі түрде жоюға және қоғамдық сананы түбегейлі өзгертуге бағытталған шараларды қабылдауда. Осының барлығы бізге мемлекеттік аппараттың алдында тұрған басты міндетті – азаматтарымыздың әл-ауқаты мен өмір сүру сапасын қамтамасыз етуді шешуге мүмкіндік беруі тиіс.
Тоқсан сайын облыс әкімінің төрағалығымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның отырыстары өткізіледі. Мәселен, өткен жылдың қазан айында өткен комиссия отырысында Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет төрағасы Асхат Жұмағалимен бірге білім саласындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талқылап, білім беру саласындағы бірыңғай цифрлық есепке алу бойынша пилоттық жобаны таныстырды. мекемелер. Пилоттық әзірлеудің негізгі мақсаты бюджет қаражатын жоспарлау және игеру процестеріндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою болып табылады.
2023 жылы Комиссия отырыстарында қаралған мәселелердің қатарында әлеуметтік маңызы бар проблемалар, кәсіпкерлікті қорғау, мемлекеттік сатып алулар мен бюджет қаражатының жұмсалуы, мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектордың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын жүзеге асыруы және т.б. Отырыстардың қорытындысы бойынша әкімдікке қарасты мекемелердің басшылығына 44 ұсыныс беріліп, оның 93 пайызы орындалды.
Қазіргі таңда жобалық тәсіл аясында облыстық басқармалар мен облыстың аудан, қала әкімдіктері №4 «Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы күрес» типтік базалық бағытын жүзеге асыруда. Бұл жұмысқа 90-нан астам мемлекеттік қызметкер жұмылдырылған. Бағыт бірнеше жобалар блогын қамтиды, олардың бірі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау болып табылады. Жалпы өткен жылдың соңында жергілікті атқарушы органдар мен квазимемлекеттік сектор ұйымдары 380-ге жуық сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін дербес анықтады. Бұл көрсеткіш жобалық менеджментті енгізу арқылы мемлекеттік органдардың профилактикалық жұмысты күшейтіп, өз қызметіндегі олқылықтар мен бұзушылықтарды анықтауға, кейін жоюға мүдделі екенін көрсетеді. Мысалы, ішкі тәуекелді талдау аясында аудан әкімі аппаратының басшысы тарапынан мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманың бұзылуы анықталды. Тексеру қорытындысы бойынша факті расталып, нәтижесінде лауазымды тұлға қызметінен босатылды.
Мемлекеттік басқарудың түрлі бағыттары бойынша ішкі талдаулар барысында анықталған кемшіліктер бойынша берілген ұсыныстардың орындалуы облыс әкімдігінің бақылауында.
Жалпы, ТБН-4 жүзеге асыру аясында облыс жақсы нәтижелерге қол жеткізгенін атап өткім келеді. Жобалық тәсілдің арқасында басшылардың жауапкершілігін жекелендіру, сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды оңтайландыру және сыбайлас жемқорлықтың алдын алуда мемлекеттік органдардың күш-жігерін біріктіру мүмкін болды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тиімді іс-қимыл мәселелерінде тек мемлекеттік органдардың ғана емес, сонымен қатар қоғамның барлық секторларының арасындағы сындарлы өзара іс-қимыл маңызды рөл атқарады.
Мемлекет басшысы өз Жолдауында «Әділетті Қазақстанды құру үшін тек саяси және экономикалық реформалар жеткіліксіз. Ең алдымен, қоғамдық сана мен азаматтардың ұмтылысын өзгерту керек, онсыз басқа жұмыстардың бәрі бекер болады».
Осы тұрғыда өткен жылдың тамыз айынан бастап «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы волонтерлік» жобасы жүзеге асырылып, оған сыбайлас жемқорлық мәселелеріне бей-жай қарамайтын 120-дан астам ақмолалық қатысуда.
Облыстың азаматтары мен ұйымдары әлеуметтік нысандарға мониторинг жүргізеді, мемлекеттік сатып алуларды зерттейді, тегін заңгерлік көмек көрсетеді, сондай-ақ қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетін арттыруға ықпал етеді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы волонтерлердің белсенді азаматтық ұстанымы өз жемісін беруде – мемлекеттік органдар анықталған ескертулерге оларды кейіннен жоюмен және кінәлілерді жауапкершілікке тартумен жауап береді, халыққа білікті заң көмегін алуда, сыбайлас жемқорлықпен күресуге азаматтардың саны артып келеді.
Облыстың барлық өңірлерінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралар мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстар арқылы да жүзеге асырылуда. Атап айтқанда, 2023 жылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы түсіндіру мақсатында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыптар бойынша байқаулар өткізіліп, бейнероликтер әзірленді, баспа ақпараттық материалдары таратылды.
Облыста жастардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы иммунитетін нығайтуға ерекше көңіл бөлінуде. Өйткені, жас ұрпақты сыбайлас жемқорлыққа жол бермейтін өмірлік ұстанымдармен тәрбиелеу тұтастық пен кез келген құқық бұзушылыққа «мүлдем» төзбеушілік жүйесін қалыптастыруда принципті маңызды рөл атқарады. Осы тұрғыда мемлекеттік органдар білім беру ұйымдарымен тығыз байланыста жұмыс істейді.
Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, бизнес өкілдерінің, бұқаралық ақпарат құралдарының және жұртшылықтың тікелей қатысуынсыз облыста жүргізіліп жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралардан тиісті нәтиже болмайтынын тағы да атап өтейін. Алда мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері арқылы жүзеге асырылуы тиіс үлкен жұмыс майданы тұр.
Ақмола облысының әкімі Марат Ахметжанов
Дереккөз: www.gov.kz
