Ұлы дала шежіресі
«Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында 2017 жылы «Аңызға айналған киелі жерлер» атты жобаның негізінде Ақмола облысы бойынша 10 нысан жалпыұлттық қасиетті нысандар және 37 нысан аймақтық қасиетті нысандар қатарына енгізілген болатын.
Бұл мемлекеттік бағдарлама болғандықтан, алдына қойған мақсаты мен бағыт-бағдары бар. Негізгі мақсатжерімізді, тарихымызды, рухани-мәдени мұрамызды танып-білу болып саналады.
Осындай Қазақстанның жалпыұлттық қасиетті нысандар қатарына енгізілген «Тоғыз әулие» зираты Астанадан 150 шақырым жерде Астрахан ауданында орналасқан.
«Әулие» – арабша – Алланың досы, Аллаға жақын тұрушы, қамқорлығындағы, мейірімі түскен адам, Алланың қалаулы адамы деген мағына береді. Ислам дінінде әулие жоққа шығарылмайды, қайта таза дін ұстанушылар, Алланың досы деп құрметтелінеді және ерекше діндарлығымен, дін жолына кіршіксіз берілгендігімен халық сеніміне ие болады.
Осы жерде отызға жуық қажылар және бірнеше рет қажылыққа барған адамдар жерленгенін жергілікті халық айтады. Бұл жерді «Әулиелер ордасы» немесе «Тоғыз әулие зираты» деп те атайды. Хазіреттердің әрқайсысы ұстазының жанына жерленуді қалаған, сондықтан болар, «әулиелер жерленген жерге Алланың нұры төгіледі»деген түсінік қалыптасқан. «Әулиелер ордасы» зиратына әйел адам жерленбеген екен.
Бұл жерде қажылар мен олардың ұрпақтары жатыр. Соның бірі – Ақмола округінің аға сұлтаны Ибраһим қажы Жайықбай,Шонтыбайхазірет.Олардың ішінде осы уақытқа дейін халыққа белгісіз Жанбатыр хазірет, Құтан хазірет, Алдажар хазірет, Жантас хазірет, Әлтә хазірет, Мұса хазірет, Құранды жатқа білген Шернияз қари, Нұртаза хазірет, Сәдуақас хазірет, Сопы Көпей хазірет, Бақберген хазірет және басқалары бар.Батыр қажы мен Шонтыбай хазірет Астананың маңындағы Астрахан ауданындағы медреседе сабақ беріп, мешіттің жұмысын қамтамасыз еткен.
Осы ақпаратқа сүйене отырып, біздің бабаларымыздың Меккедегі ғұлама-шейхтермен байланыста болғандығын білеміз. Ол кісінің тарихи тұлға екендігіне тағы бір дәлел, атақты Мәшһүр Жүсіптің өзі Мекке-Мәдинаға барып, мұсылмандық парызын атқарып қайтуын құттықтап, қажыға жүрекжарды дастан арнаған екен. Тоғыз әулие зиратында хазіреттердің еңбектері мен шығармалары табылмады. Қуғын-сүргін кезінде тәркіленген немесе күштеп тартып алынған бір сандық қолжазба өртелінген деген дерек бар.
Аталмыш қасиетті, киелі жерлерхалық жүрегінен орын алатын мәдени мұра. Қазіргі таңда облыс орталығы Көкшетау қаласының мектептері мен оқу орындарында «Аты аңызға айналған киелі жерлер» атты тарих сабақтары өткізіледі. Өскелең ұрпақ үшін киелі жерлерді насихаттау, дәріптеу – ұлтымыздың басты құндылығы және мақсаты, ол Отанға деген сүйіспеншілікті, патриоттық сезімді, тарих пен рухани-мәдени мұраны құрметтеуге тәрбиелеу болып саналады.
Әрине, жалпы, тарихи-мәдени мұрамемлекеттің қорғауында болады. Бірақ, оны қорғау, мақтан тұту баршамыздың да борышымыз әрі парызымыз.
Гаухар ЕСІЛБАЕВА,
Ақмола облысы мәдениет басқармасының тарихи-мәдени мұраны қорғау
және пайдалану орталығының маманы.
11 Total Views , 1 Views Today
